(Ruim 50 jaar ‘Sluis’, deel 2):
                    Een halve eeuw Hoeke–Sluis

Inleiding
Na het eerste artikel over de historie van de Vlaanderenmarathon (1976 t/m 2001)  deze keer een overzicht van de huidige zwemwedstrijden, die in augustus 1970 begon met de 3 km (zowel vrije slag als schoolslag) van het Belgische Hoeke naar Sluis. In de veronderstelling dat men in 2024 aan de 50^e editie van ´Sluis´ toe is, vroeg voorzitter Robin Dellaert me om ter gelegenheid van dat jubileum iets op papier te zetten. Maar, 50 jaar….?

1970 tot en met 2024, d.w.z. maximaal mogelijk 55 edities. Dan moet dus de wedstrijd vijf jaren niet zijn gezwommen. Nog vers in het geheugen zijn die vanwege covid-19 in 2020 en in 2021. Maar die andere drie? Het was even zoeken maar het bleek alleen nog 2007 te zijn dat ze niet is doorgegaan (concurrentie van de langebaan in Scheerwolde op dezelfde datum). Daarmee is het nu zeker dat we in 2024 inmiddels al toe zijn aan de 52^e editie van ‘Sluis’.

Ruim 50 jaar ‘Sluis’

                             De Vlaanderenzwemmarathon (16 km.)

Inleiding

Uitgaande van de veronderstelling dat het in 2024 de 50^e editie is van ‘Sluis’, kreeg ik medio oktober de vraag van voorzitter Robin Dellaert van de Stichting Open-Water-Zwemmen Zeeuws-Vlaanderen (SOWZZV) om een historisch stukje te schrijven.

Binnen de keuze van verschillende mogelijkheden ging m’n voorkeur uit naar de Vlaanderenmarathon. Niet alleen omdat het een unieke wedstrijd is waarmee ‘Sluis’ binnen de zwemwereld naam heeft gemaakt en het inmiddels een afgeronde periode is, maar ook wel omdat ik zelf aan de eerste heb meegedaan.
Het is de bedoeling om later een gelijksoortig artikel over de gehele zwemperiode vanaf 1970 te publiceren, compleet met alle top drie uitslagen van de 3 km’s (respectievelijk 2,5 en 2 km).
 
De situatie in Zeeland

De eerste editie van de huidige zwemwedstrijden in de Damse Vaart bij Sluis was op 8 augustus 1970.
De periode dat ‘Sluis’ het water insprong met zijn 3 km, kenmerkte zich door een wisseling van de wacht betreffende het langebaanwereldje (= open-water-zwemmen) binnen het Zeeuwse:

·         Het ‘Zeepaardje’ uit Zierikzee hield het na 1968 voor gezien met zijn 2 km. Havenwedstrijd;

·         De landelijk bekende en druk bezette klassieker, de 2 km lange ‘Ronde van Sas’ van Gent (steevast op de eerste zaterdag in september en de laatste mogelijkheid voor Neerlands toppers om nog te scoren voor de Zwemkroniekbeker) moest noodgedwongen door de sterke waterverontreiniging in 1971 uitwijken naar de Braakman en daarmee hield ook de ‘Bruinvis’ het na 35 edities voor gezien:

·         Ook de nog jonge 3 km ‘Kreekrace’ in de Otheense Kreek bij Terneuzen verkeerde in zwaar weer, of beter gezegd, verontreinigend water. Na een hopelijk eenmalig uitwijken in 1971, naar de Braakman, lieten de watermonsters in 1972 zien dat de gevreesde colibacterieën het verrekten om te vertrekken: de nekslag voor de ‘Kreekrace’. Toch zou deze na een aantal jaren weer een revival ondervinden.

·         Het is alleen ‘Scheldestroom’ dat met zijn ‘Havenwedstrijd’ (ca. 1800m.) onverdroten doorgaat. 

·         Behalve ‘Sluis’ sprongen ook de ‘Stormvogel’ uit Vlissingen in 1970 met zijn ‘Kanaalrace’ (3 km), en de ‘Braakman’ (2 km) uit Hoek in de ontstane leemte.

·         Verder zat de ‘Ganzetrek’ (2 km) eraan te komen. In de proloog van 1971 streden naast de eigen Ganzeleden, ook een flink aantal leden van Luctor (Middelburg) en Zeelandia (Kruiningen) mee in de al sinds 1968 drukbezochte 2 km clubkampioenschappen van de ‘Ganze’ aan het Goese Sas, circa 50 deelnemers in totaal. In 1974 volgde dan de eerste officiële ‘Ganzetrek’, met de Braakmanmeisjes Els van Tatenhove (vrije slag) en Marlies Vercruijsse (schoolslag) als winnaressen.

Ja, het was een periode waarin het Zeeuwse open-water-zwemmen een complete metamorfose onderging.

We hebben een geslaagd weekend achter de rug dankzij de vele vrijwilligers die ons hebben geholpen om dit mogelijk te maken. Maar ook dankzij de zwemmers die afgelopen weekend in de Braakman en Sluis hebben gezwommen! 

Jullie kunnen de uitslagen hier terug vinden op de site. Tot volgend jaar, dan is het op zaterdag 6 juli en zondag 7 juli!

Kijk snel naar het nieuwe bericht onder het kopje historie:

https://stichtingowzzvl.jimdofree.com/historie/ 

Over een paar weken is het al weer zover, de langebaan wedstrijd is de Braakman (Hoek) en Sluis staan weer op het programma. Achter de schermen is er al weer hard gewerkt om deze wedstrijden mogelijk te maken. Hieronder vinden jullie het programma voor beide dagen!

13-09-2022: Rabobank Clubsupport 2022 van 5 t/m 27 september.

Beste zwemliefhebbers,

De Rabobank ClubSupport is weer van start!!

Iedereen die lid is van de Rabobank kan vanaf 5 t/m 27 september stemmen op zijn of haar favoriete clubs via https://www.rabobank.nl/leden/clubsupport

Ook Stichting Open Water Zwemmen Zeeuwsch Vlaanderen doet mee!!!

Kunnen we weer op jullie stem rekenen?

Bij voorbaat dank.

06-07-2022: Een stukje Zeeuwse zwemhistorie door Piet Schop

Tijdens de Braakmankreekrace 2022 werd mij door speaker Etienne van Waes gevraagd wanneer voor het eerst deze zwemwedstrijd werd gehouden. Het antwoord had ik niet direct paraat.
Samen kwamen we wel tot de conclusie dat het op z’n vroegst in 1969 zou kunnen zijn.
Dat blijkt toch een paar jaar later te zijn geweest. Ook de ontstaanswijze van de Braakmanrace geeft makkelijk aanleiding tot misverstanden.

Een stukje Zeeuwse zwemhistorie.
Eind jaren ’60 heerste er in toenemende mate grote zorgen over de voortschrijdende verontreiniging van de oppervlakte wateren door onder meer het lozen van grote hoeveelheden industrieel afvalwater en ongezuiverd rioolwater. Ingrijpen van hogerhand was dringend noodzakelijk. In 1970 leidde dat tot de Wet Verontreiniging Oppervlaktewateren. Hiermee werd een begin gemaakt om de waterkwaliteit te verbeteren, een proces dat nog een flink aantal jaren zou vergen.
1971 Was het jaar dat ook de Zeeuwse zwemsport onontkoombaar met deze problemen geconfronteerd werd:

** De Stormvogel uit Vlissingen krijgt begin 1971 bericht dat hun op 15 augustus geplande 3km. Kanaalrace (de 2^e editie) geen doorgang kan vinden daar het water van het Kanaal door Walcheren is afgekeurd als zwemwater. Eind augustus laat Stormvogel op eigen kosten opnieuw proeven nemen. Deze keer voldoet het water wel aan de eisen voor zwemwater. Alsnog kan de Kanaalrace doorgaan, nu op zondag 12 september.

** Schelde uit Terneuzen organiseerde op 26 augustus 1967 voor het eerst haar 3km lange Kreekrace in de Otheense Kreek met als verrassende winnaars Magda Cambier (Scheldestroom) en Bram Volwerk (Luctor) voor de gedoodverfde favorieten Carita Salomé (Scheldestroom) en Michiel de Pooter (Schelde).
Vier jaar later, in 1971 wordt vanwege een veel te hoog gehalte aan colibacteriën het Otheense Kreekwater afgekeurd. Schelde levert organisatorisch een knap staaltje door haar jaarlijkse 3km. evenement binnen een week te verplaatsen naar de Braakman op 21 augustus 1971.
1972, onzekerheid bij het Scheldebestuur: de watermonsters genomen in maart uit de Otheense Kreek duiden weer op een teveel aan colibacteriën. Latere watermonsters zullen beslissen over het lot van de Kreekrace, gepland op 19 augustus. Voorzitter Theo Acke is niet optimistisch: “Als het dit jaar niet kan, dan kan het nooit meer.” Opnieuw uitwijken naar de Braakman is voor Acke geen optie meer.
Eind juni: Het zwemwater wordt weer afgekeurd. Veel te veel colibacteriën door lozing van afvalwater.
Fini voor de Otheense Kreekrace.

** De Bruinvis uit Sas van Gent krijgt eveneens in 1971 geen toestemming meer om haar bekende 2km. lange ‘Ronde van Sas’  te houden in het Kanaal Terneuzen-Gent wegens sterke waterverontreiniging. Meer dan tweemaal  de maximaal toegestane vervuilingsnorm is overschreden, met name door industrieel afval en faecaliën. Het bestuur, na alle voorbereidende organisatie, ziet als enige oplossing op korte termijn uit te wijken naar de Braakmankreek. En aldus geschiedt. Op zaterdag 4 september 1971 wordt de 35^e editie van de ‘Ronde van Sas’ in de Braakman verzwommen, twee weken na de verplaatste ‘Otheense’ 3km. wedstrijd.
Een zwemvergunning in de eerstvolgende jaren kan men ook wel vergeten. Verbetering van het waterkwaliteit valt voorlopig niet te verwachten. Reden voor het Bruinvisbestuur om er een punt achter te zetten. Daarmee kwam een einde aan deze Nederlandse zwemklassieker die sinds 1934 elke eerste zaterdag in september weer voor een invasie van honderden Nederlandse en Belgische zwemmers zorgde.
(Voor geïnteresseerden: alle top 3 uitslagen van de ´Ronde van Sas´ vanaf 1934 zijn als addendum in mijn boek ‘Historie van de Scheldebekerwedstrijden’ opgenomen. Idem die van de Havenwedstrijden van Breskens van 1932 t/m 1972.)

De eerste Braakmanrace.
Door het definitief wegvallen in 1972 van de Otheense Kreekrace en de ‘Ronde van Sas’ ziet de succesvolle Braakmantrainer Cor de Haas mogelijkheden voor zijn vereniging om een eigen open-water-wedstrijd over 2 km. te organiseren: de Braakmanrace.  Als wedstrijddatum wordt gekozen de eerste zaterdag in september, de datum die altijd was gereserveerd voor de ‘Ronde van Sas’.

De doop wordt een succes, zeker ook voor De Haas en zijn Braakmanpupillen getuige de uitslagen:

Om terug te komen op de vraag van Etienne van Waes, het antwoord is dus: 
De eerste Braakman(kreek)race was op zaterdag 2 september 1972.

Addendum: Uitslagen van andere eerste Zeeuws-Vlaamse open-water-wedstrijden.
Otheense Kreekrace 3km., Terneuzen (26-8-1967):

In de eerste jaren van (Hoeke-)Sluis werden de deelnemers na het omkleden in de sporthal in wedstrijdkostuum (en glimmend van het vet) met bussen naar een punt 3km. verderop vervoerd, waar vervolgens de start plaatsvond.

Piet Schop

03-07-2022:

01-07-2022:

De baan in de Braakman ligt er klaar voor, mooi weer komt er aan.
Tot morgen in Hoek.

01-07-2022:

De startlijsten van beide wedstrijden zijn bekend.

Verkeer: Houdt via de kustroute rekening met langere reistijd in verband met CAS (Concert at sea).

30-05-2022:

Programma's en advertenties online.

26-04-2021:

Door de vele onzekerheden rond het al dan niet mogen organiseren van een evenement begin juli 2021 hebben we als stichting helaas moeten besluiten om onze beide open water zwemwedstrijden in 2021 niet te organiseren.

We richten onze energie op de organisatie van de open water wedstrijden in 2022, te weten op zaterdag 2 (Hoek) en zondag 3 juli 2022 (Sluis). Wij hopen dan weer een klassieke open water zwemwedstrijd te kunnen en mogen organiseren.

met vriendelijke groet,

Jos Nijskens

namens Stichting Open Water Zwemmen Zeeuwsch Vlaanderen

In Memoriam Ronnie de Kerf

 Je raadt het al: openwaterzwemmen is zwemmen in open water. Dus niet in een zwembad, maar in een meer, in een rivier of in zee. In feite is dit de oudste vorm van zwemmen.

Toch is openwaterzwemmen als wedstrijdsport relatief jong. Pas in 2008 is het een Olympische sport geworden.

Bij wedstrijden kun je meedoen aan een prestatietocht over afstanden vanaf 250 meter, of aan het langeafstandzwemmen over afstanden tot 10 kilometer. Daarbij wordt onderscheid gemaakt naar zwemslag: vrije slag of schoolslag.

Van tv is vooral het marathonzwemmen bekend: solo zwemmers die een barre tocht afleggen, zoals de oversteek van het Kanaal. Daarbij moeten ze de stroming, het weer, de watertemperatuur en natuurlijk zichzelf zien te overwinnen.

Om op een verantwoorde manier aan openwaterzwemmen te doen, kun je het beste contact opnemen met een zwemvereniging.